วันนี้ (15 ม.ค.2561) รศ.ดร.วิลาสินี พิพิธกุล ผู้อำนวยการองค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย หรือ ส.ส.ท.ให้สัมภาษณ์สื่อมวลชนเนื่องในโอกาสครบรอบ 10 ปี โดยระบุว่าการทำงานในทศวรรษที่ 2 ได้กำหนดยุทธศาสตร์ปี 2561 โดยจะเดินหน้าในทุกแพลทฟอร์มเพื่อให้ทันกับพลเมืองในยุคดิจิทัล ต้องปรับงานให้กระชับ และเน้นเนื้อหาเฉพาะที่เข้าถึงทุกกลุ่มได้ง่าย ภายใต้การขับเคลื่อนสู่การเปลี่ยนแปลง ที่กำหนดให้เกิดความแตกต่างบนความยั่งยืน ระหว่างปี 2561-2564
สิ่งใหม่ที่กำลังเกิดขึ้น ปรับโครงสร้างเนื้อหาในรูปแบบ Content Based Structure ซึ่งจะใช้เนื้อหาเป็นแรงผลักดันในการบริหารงาน โดยมีส่วนสร้างสรรค์กลางที่เรียกกันภายในว่า ครัวกลาง หมายถึงทุกสำนักและสื่อภายใต้ไทยพีบีเอส จะหลอมรวมในการผลิตเนื้อหาที่ลึกและมีทิศทางที่ชัดเจนแตกต่าง
โดยปีนี้เนื้อหาหลักที่วางไว้ 4 ด้านคือ การปฏิรูปการเมือง การปฏิรูปการศึกษา การปฎิรูปวิถีชีวิต และการปฏิรูปในมุมมองต่อการเป็นประชากรโลก ซึ่งเราจะเรียกว่าซูเปอร์คอนเทนต์ สำหรับการทำงานภายในองค์กรจะต้องทำให้ทั้ง 3 ส่วนขับเคลื่อนไปด้วยกันคือ OnAir - Online - Onground พัฒนาพื้นที่สื่อที่ตอบโจทย์ความเป็นออนไลน์และสื่อสาธารณะ ขณะที่ยังคงเนื้อหาสัดส่วนของข่าวร้อยละ 50 สาระบันเทิง ร้อยละ 8.99 ซึ่งในจำนวนนี้ส่วนใหญ่ยังเป็นรายการที่ผลิตโดยสำนักข่าวร้อยละ 45.34 รายการจ้างผลิตร้อยละ 17.35 และรายการร่วมผลิตร้อยละ 3.62
ทีมข่าวไทยพีบีเอสออนไลน์ สัมภาษณ์ รศ.ดร.วิลาสินี ถึงภาพรวมในอนาคตที่กำลังจะเกิดขึ้น
นโยบาย ส.ส.ท.ในปีต่อไป ท่ามกลางวิกฤตสื่อ
ส.ส.ท.ต้องสร้างความแตกต่างในด้านเนื้อหาและบริการผ่านช่องทางที่หลากหลาย โดยเฉพาะการรุกเข้าหาสื่อออนไลน์มากขึ้น ยุทธศาสตร์ที่ประกาศในปีนี้คือ "แตกต่างบนความยั่งยืน" ใช้เป็นจุดแข็งก้าวผ่านวิกฤตที่สื่ออื่น รวมทั้งไทยพีบีเอสกำลังเผชิญ คือ พฤติกรรมการรับสื่อของผู้บริโภคที่เปลี่ยนไปมาก คนดูทีวีน้อยลง นอกจากนี้จะสร้างความร่วมมือจากสื่อ องค์กรวิชาชีพและเครือข่ายภาคประชาชน
"ต้องพัฒนาเนื้อหาที่ตอบโจทย์ความต้องการของคนแต่ละกลุ่ม รวมทั้งรุกเข้าหาสื่อออนไลน์มากขึ้น ปีนี้จะพัฒนาเนื้อหาให้แหลมคม หัวใจสำคัญของการประคองตัวเองท่ามกลางวิกฤต คือ "สร้างเพื่อน" ร่วมมือกับสื่อและองค์กรวิชาชีพสื่อ เพื่อหาทางออกวิกฤตและพัฒนาคุณภาพร่วมกัน 10 ปีที่ผ่านมาเราอาจจะให้ความสำคัญกับการพัฒนาประเด็นต่างๆ ให้เป็นประเด็นเชิงลึก หรือประเด็นโดดเด่น แต่ต่อจากนี้จะเพิ่มเรื่องการจัดทำเนื้อหาเฉพาะกลุ่ม การพัฒนาช่องทางให้หลากหลาย ดึงดูดกลุ่มคนรุ่นใหม่"
การปรับเปลี่ยนทิศทางของเนื้อหาและรูปแบบของ ส.ส.ท.ปี 2561
ส.ส.ท.ได้วิเคราะห์สถานการณ์ทางสังคมที่คนไทยจะต้องเผชิญในปี 2561 เห็นว่าควรจะจัดทำเนื้อหาในรูปต่างๆ เกี่ยวกับทิศทางใหญ่ของประเทศ แต่สังคมอาจตื่นตัวน้อยอยู่ คือการเตรียมพร้อมเข้าสู่การปฏิรูป เน้น 4 ประเด็นหลัก ได้แก่ ปฏิรูปการเมือง ปฏิรูปการศึกษา ปฏิรูปวิถีชีวิต และปฏิรูปมุมมองในฐานะพลเมืองโลก อย่างไรก็ตามจะยังคงมีเนื้อหาด้านเด็ก ครอบครัว และศิลปวัฒนธรรม
การปฏิรูปที่ผ่านมาจะมีการพูดเฉพาะข้างบน หรือเชิงระบบ แต่ประชาชนทั่วไปอาจยังนึกไม่ถึงว่าตัวเองมีส่วนเกี่ยวข้องอย่างไร จริงๆ แล้วการปฏิรูปจากฐานรากของประชาชนนั้น เขาสามารถมีส่วนร่วมได้
สโลแกนปีนี้ "การเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง"
เราจะเป็นสื่อขับเคลื่อนการเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง จากการวิเคราะห์แล้วเห็นทิศทางของสังคมในยุคพลิกผัน ผู้คนอาจกำลังสับสนว่าจะก้าวไปทางไหน หรือปรับตัวอย่างไร ทั้งหมดพิสูจน์แล้วว่าคนต้องการความรู้และมุมมองที่เข้าใจง่าย ที่สำคัญคือการรู้เท่าทันกับสภาพการพลิกผันอย่างรวดเร็วด้วย เราจะขับเคลื่อนการเรียนรู้ เป็นการเรียนรู้ที่ก้าวเดินพร้อมกับคนไทย ให้ก้าวผ่านสังคมในยุคดิจิทัลอย่างเท่าทันและเท่าเทียม โจทย์สำคัญคือ สื่อสาธารณะจะไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง"
สร้างความสัมพันธ์อย่างไร ระหว่าง On Air / Online / On Ground
จุดแข็งของไทยพีบีเอสว่าด้วยความเป็นสื่อสาธารณะ เราจะทำหน้าที่แค่หน้าจออย่างเดียวไม่ได้ เนื่องจากขณะนี้คนดูโทรทัศน์น้อยลง จึงต้องผลิตเนื้อหาที่นำเสนอได้ทั้งทางหน้าจอโทรทัศน์ สื่อออนไลน์และโทรศัพท์มือถือ หรือโมบายคอนเทนต์ โดยที่เนื้อหา 2 รูปแบบนี้ไม่ใช้การผลิตซ้ำ แต่จะแยกกันผลิตเนื้อหาตามความเหมาะสมของช่องทางการนำเสนอ คือ On Air / Online ส่วน On Ground เป็นจุดเด่นของไทยพีบีเอส ประเด็นต่างๆ ที่เริ่มต้นขึ้นมา ไม่ใช่เพียงต้องการแจ้งให้ประชาชนรับรู้เท่านั้น แต่เป้าหมายสำคัญ คือ การดึงความสนใจของประชาชนและร่วมกันสร้างความเปลี่ยนแปลง โดยทั้ง 3 ส่วนนี้จะยังคงผนึกกำลังกันอย่างเหนียวแน่น
"ตอนนี้คนก็ไม่ได้ดูโทรทัศน์เยอะอยู่แล้ว เราจะต้องผลิตเนื้อหาของเราที่ออกได้ทั้งจอโทรทัศน์และจอที่เป็นสื่อใหม่ ในอนาคตเรายิ่งจะต้องพัฒนาสื่อที่เหมาะสมกับมือถือมากขึ้น เรียกว่าโมบายคอนเทนต์ ประเด็นที่เราเปิดขึ้นมาไม่ได้แค่นำเสนอแบบ inform คือแค่แจ้งข้อมูลข่าวสารให้ประชาชนรู้เท่านั้น แต่เรามีเป้าหมายที่จะทำให้ประเด็นนั้นมันมีผล เรียกว่า ปลุกความสนใจ ปลุกความมีส่วนร่วมของประชาชน ดึงพวกเขาให้ลุกขึ้นมาเป็น active citizen สร้างความเปลี่ยนแปลง ไม่ว่าจะเปลี่ยนตัวเอง หรือเปลี่ยนสังคม"
ในสถานะ "สื่อสาธารณะ" พร้อมที่จะให้สังคมตรวจสอบ
การตรวจสอบเป็นเรื่องที่ดี ไทยพีบีเอสในฐานะสื่อสาธาณะก็พร้อมรับการตรวจสอบอยู่แล้ว มองว่าการตรวจสอบเป็นกลไกที่จะช่วยสะท้อนกลับมา เพื่อให้ผลิตผลงานที่ดีขึ้น ขณะเดียวกัน ส.ส.ท.จะต้องเป็นองค์กรที่บริหารจัดการอย่างโปร่งใสและมีประสิทธิภาพ รวมทั้งประหยัดต้นทุนเพื่อสร้างความคุ้มค่าและสร้างความเปลี่ยนแปลงที่ดีต่อสังคม
ไทยพีบีเอสอยู่ในวัฒนธรรมของการยอมรับการตรวจสอบ ไม่ใช่เพียงคำพูด แต่คนไทยพีบีเอสต้องทำจริง ทำให้เห็นด้วยว่าเราทุกคนช่วยกันดูแลองค์กรของเราให้มีความโปร่งใส่ ให้มีประสิทธิภาพจริงๆ
Super content ของสื่อสาธารณะ แตกต่างจากสื่ออื่นหรือไม่
Super content คือเนื้อหาที่ ส.ส.ท.จะผลิตด้วยการมีส่วนร่วมจากทุกฝ่าย เช่น การหารือกับภาคส่วนที่เกี่ยวข้องในประเด็นการปฏิรูปการศึกษา เน้นเด็กปฐมวัย คือเนื้อหาของสิ่งที่เราผลิตมันจะมาจากกระบวนการของการมีส่วนร่วม เช่น ถ้าเราจะทำเรื่องการปฎิรูปการศึกษาที่เน้นเด็กปฐมวัย เราเริ่มมาหลายเดือนแล้วในการประชุมหารือกับภาคส่วนต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับเด็กปฐมวัย โดยพยายามศึกษาข้อมูลเพื่อสร้างความเข้าใจ พร้อมตั้งเป้าหมายในการสร้างความเปลี่ยนแปลง ไม่ใช่เพียงแต่การผลิตเนื้อหาที่ดี แต่ต้องผลิตเนื้อหาที่สามารถนำไปต่อยอดและพลักดันให้เกิดความเปลี่ยนแปลงเชิงนโยบาย
"เป้าหมายเราไม่เพียงแค่จะผลิตคอนเทนต์ที่ดี แต่ต้องนำไปใช้ต่อยอดเพื่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลงเชิงนโยบาย หรือเป็นแรงบันดาลใจให้ที่อื่นๆ เขาอยากลุกขึ้นมาเปลี่ยนเนื้อหาอย่างที่เราทำด้วยก็ได้ ฉะนั้นประเด็นต่างๆ มันถูกดีไซน์ เรียกได้ว่าอย่างตั้งอกตั้งใจจะให้เกิดความเปลี่ยนแปลง"
ทีมข่าวไทยพีบีเอสออนไลน์ รายงาน