บัตรทองรับฟรี "ชุดตรวจพยาธิใบไม้ในตับ" ป้องกัน "มะเร็งท่อน้ำดี"

วันนี้ (29 ต.ค.2567) ผศ.ดร.นพ.อรรถพล ติตะปัญ หัวหน้าศูนย์ความเป็นเลิศทางการแพทย์โรคมะเร็งท่อน้ำดี โรงพยาบาลศรีนครินทร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น และรองประธานมูลนิธิมะเร็งท่อน้ำดี เปิดเผยว่า โรคมะเร็งท่อน้ำดี เป็นโรคร้ายที่คุกคามสุขภาพของประชาชนอย่างมาก แต่ปัจจุบันเทคโนโลยีการรักษาสามารถรักษามะเร็งท่อน้ำดี สามารถทำให้หายขาดได้ หากตรวจพบตั้งแต่ระยะแรก มีโอกาสหายถึงร้อยละ 90 การตรวจคัดกรองจึงสำคัญอย่างมากสำหรับประชาชนกลุ่มเสี่ยง ควรตรวจเป็นประจำอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง 

ขณะที่ รศ.ดร.วัชรินทร์ ลอยลม ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี มหาวิทยาลัยขอนแก่น กล่าวว่า การแก้ปัญหามะเร็งท่อน้ำดีที่ดีที่สุดคือการตรวจคัดกรองเชื้อพยาธิใบไม้ตับตั้งแต่ต้น โดยปัจจุบันการตรวจหาเชื้อมีการพัฒนา "ชุดตรวจพยาธิใบไม้ตับสำเร็จรูปชนิดเร็ว" (OV-RDT) ผ่านทางปัสสาวะ ซึ่งทำง่ายและรู้ผลภายใน 5-10 นาที

หากผลตรวจขึ้น 2 ขีด หมายถึงมีพยาธิในร่างกาย ต้องกินยากำจัดพยาธิและเฝ้าระวังพฤติกรรมการกินเพื่อลดความเสี่ยงการเกิดมะเร็ง

ทั้งนี้ หากผู้ป่วยมีอาการร่วมเช่น ตัวเหลือง หรือเจ็บท้อง ควรเข้าสู่กระบวนการตรวจคัดกรองมะเร็งท่อน้ำดีเพื่อรับการรักษาอย่างทันท่วงที

ชุดตรวจพยาธิใบไม้ตับสำเร็จรูปชนิดเร็ว (OV-RDT) ถูกบรรจุในสิทธิบัตรทอง 30 บาทแล้ว ทำให้กลุ่มเสี่ยงสามารถตรวจหาพยาธิใบไม้ตับได้ฟรีที่ร้านยาและคลินิกแล็บ ซึ่งช่วยให้พบผู้ป่วยมะเร็งท่อน้ำดีระยะแรกได้ถึงร้อยละ 80 หากขยายการใช้ชุดตรวจนี้ให้ครอบคลุม คาดว่าจะช่วยให้กลุ่มเสี่ยงประมาณ 10 ล้านคนเข้าถึงการคัดกรองได้มากขึ้น

สอดคล้องกับ ทพ.อรรถพร ลิ้มปัญญาเลิศ รองเลขาธิการ สปสช. กล่าวว่าพยาธิใบไม้ตับเป็นสาเหตุสำคัญของมะเร็งท่อน้ำดี ซึ่งมีผู้เสียชีวิตถึง 14,000 คนต่อปีในไทย และพบผู้ป่วย 85 คนต่อประชากร 100,000 คน ขณะนี้ประชาชนอายุ 15 ปีขึ้นไปที่เสี่ยง สามารถรับชุดตรวจ OV-RDT ได้ฟรีที่ร้านยาและสถานพยาบาลในเครือ สปสช.

เช็กสัญญาณ "มะเร็งท่อน้ำดี"

โรคมะเร็งท่อน้ำดี (Cholangiocarcinoma) เป็นมะเร็งที่เกิดขึ้นในท่อน้ำดี ซึ่งทำหน้าที่ลำเลียงน้ำดีจากตับไปยังถุงน้ำดีและลำไส้เล็ก โรคนี้มักเกิดจากการติดเชื้อ "พยาธิใบไม้ตับ" ที่สะสมเป็นระยะเวลานาน โดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีการบริโภคอาหารดิบหรือกึ่งสุกกึ่งดิบที่มาจากปลาน้ำจืด ซึ่งอาจมีไข่พยาธิใบไม้ตับอยู่

พยาธิใบไม้ตับ (Opisthorchis viverrini) พบในปลาน้ำจืด ทำให้เกิดการอักเสบเรื้อรังในท่อน้ำดีและกลายเป็นมะเร็งท่อน้ำดีได้ อาการของโรค ผู้ป่วยมักไม่มีอาการชัดเจนในระยะแรก แต่เมื่อโรคลุกลามจะมีอาการ เช่น ตัวเหลือง ตาเหลือง ปวดท้องบริเวณขวาบน เบื่ออาหาร น้ำหนักลด คันทั่วร่างกาย อาจมีอาการคล้ายท่อน้ำดีอุดตัน

การป้องกัน ทำได้โดยการหลีกเลี่ยงการบริโภคปลาน้ำจืดที่ไม่ได้ปรุงสุก และตรวจคัดกรองเชื้อพยาธิใบไม้ตับเป็นประจำ หากพบว่ามีเชื้อ ควรรับการรักษาเพื่อกำจัดเชื้อทันที โดยการรักษาจะขึ้นอยู่กับระยะของโรค ประกอบด้วยการผ่าตัด ตัดท่อน้ำดีที่เป็นมะเร็ง การใช้เคมีบำบัด และการฉายรังสี 

ที่มา : องค์การอนามัยโลก, กระทรวงสาธารณสุข, มูลนิธิมะเร็งท่อน้ำดี คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

อ่านข่าวอื่น :

ปลัด ทส.ยัน "แพนด้ายักษ์" คู่ใหม่มาไทยแน่ปี 68

อัญเชิญ "พระเขี้ยวแก้ว" จากจีน-ไทย 4 ธ.ค.-14 ก.พ.68