พื้นที่ราบลุ่มมีแม่น้ำไหลผ่านเหมาะแก่การเพาะปลูก เป็นสภาพภูมิศาสตร์ จ.ระยอง ที่อ่านได้จากแผนที่อัตราส่วน 1 ต่อ 50,000 ข้อมูลสำคัญนี้เมื่อรวมกับสภาพชุมชนโบราณที่ตั้งอยู่หนาแน่น จึงสันนิษฐานได้ว่า จ.ระยอง เหมาะสำหรับการรวบรวมไพร่พลไปตีเมืองจันทบุรี นี่เป็นหลักฐานใหม่ที่ "วลัยลักษณ์ ทรงสิริ" นักวิชาการด้านประวัติศาสตร์ นำเสนอในโครงการศึกษาเส้นทางกู้ชาติ สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
การศึกษาข้อมูลชั้นต้นจากการอ่านแผนที่ เป็นวิธีการทำงานที่นักวิชาการได้น้อมนำแนวทางการทรงงานของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุยเดช ซึ่งทุกครั้งในการเสด็จพระราชดำเนินในท้องถิ่นต่างๆ ทรงให้ความสำคัญกับการใช้แผนที่ในฐานะเครื่องมือสำรวจ ประกอบข้อมูลภูมิประเทศและทรัพยากร ทำให้เข้าพระราชหฤทัยพื้นที่ทรงงานอย่างแท้จริง
การเข้าใจท้องถิ่นด้วยแผนที่เป็นสิ่งสำคัญ เป็นที่มาของโครงการ "เรียนรู้จากแผนที่ เพื่อรู้จักท้องถิ่น" โดยมูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์ จัดอบรมการอ่านและสร้างแผนที่จากความทรงจำโดยคนในชุมชน เพื่อให้เป็นเครื่องมือเรียนรู้วิถีชีวิต ขณะเดียวกันก็นำแนวทางการทรงงานของพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 มาปรับใช้
บนพื้นที่ทรงงานในท้องถิ่นทุรกันดารห่างไกล หนึ่งในสิ่งสำคัญที่อยู่คู่พระหัตถ์ของพระราชาเสมอก็คือแผนที่ ทรงบันทึกและปรับปรุงแผนที่ขึ้นเองมีขนาดกว้างกว่าโดยทั่วไป เพื่อสะดวกในการทรงงาน ทรงมีความชำนาญในการอ่านแผนที่อย่างมาก เพียงทอดพระเนตรความถี่ห่างของเส้นบอกระดับความสูงก็ทรงดำริเป็นภาพสามมิติได้ ทั้งยังทรงประมวลข้อมูลหลายด้านประกอบกันอย่างรวดเร็ว
นอกจากนี้ โครงการพระราชดำริหลายแห่งก็เกิดจากการวางแผนเบื้องต้นด้วยลายพระหัตถ์บนแผนที่ บนแผ่นดินที่เสด็จพระราชดำเนินล้วนเจริญด้วยความผาสุก ด้วยพระเมตตาที่มีต่อใต้เบื้องพระยุคลบาท